(G)empathie

Voor mijn zusje dat van zorgen en helpen weet

Mij hoorde je de mensen in de zorg niet aanspreken met het geëxalteerde woord ‘held’. Natuurlijk bewonder ik professionaliteit en affectieve inzet. Van zorgmensen evengoed als die van de stratenmaker of loodgieter of kassamevrouw.
Maar de nieuwe ‘slogan’ in coronatijd: ’helden van de zorg’ irriteert me. Ik geneer me voor deze gelegenheidsempathie.
Blijkbaar zijn we het verleden vergeten. Na de exercitie om gezondheidszorg aan de marktwerking te verkopen en na de laatste economische crisis, gingen vele zorgmedewerkers in de meest intensieve werkvelden in de uitverkoop. Ze moesten méér doen, werden met stopwatches op hun cliënten afgestuurd, verloren vaste dienstbetrekkingen, leverden arbeidsvoorwaarden in.
Zelfs in verkiezingscampagnes met het favoriete programmapunt ‘meer handen aan het bed’ werden arbeidsomstandigheden van zorgenden en helpenden gesloopt en uitgeschraapt door politici van de economische winstideologie.
Maar in coronanood leert men aanbidden. Aangevoerd door dezelfde politici zijn alle zorgers en helpers gepromoveerd tot helden.

En dan ineens sta je zelf in coronatijd in een ziekenhuis. Met een zieke man in een gevaarlijke situatie die geopereerd moet worden. Nou ja, de zieke man staat en ligt er alleen in deze coronatijd en jij mag er één keer per dag via een afgeschermde corridor naar toe.
De ervaring is overstelpend. Alle mensen, vanaf het meisje dat je handgel en mondkapje aanbiedt tot iedere verpleegster met bloeddrukmeter en kopje thee, hullen je in bescherming. Ze voeren hun taken vakkundig uit maar bijna als terloops want het lijkt wel alsof hun werk voor honderd procent bestaat uit geduldige vriendelijkheid. Ze helpen me en passant van mijn coronaziekenhuisangst af.
Dat raakt mij. Ik ben dankbaar. Moet ik die mensen met hun plichtsbesef, hun uitleg, hun steun, hun (figuurlijke) hand op je schouder nou toch aanspreken als held? Moet ik zingen? Klappen?
Ik stribbel nog steeds tegen. Ik monkel wat voor me heen: zelfs waardering is onderworpen aan marktwerking. Veel vraag, veel waardering; normale (of regelbare vraag) onverschilligheid.
Ik denk aan de eenvoud van mijn moeder in een eenvoudiger beeld van maatschappelijke verhoudingen. In een groot gezin als het onze, lag er regelmatig een kind en lagen er soms twee tegelijkertijd, in het ziekenhuis. Mijn moeder nam altijd een pakje mee voor de ‘zusters’ als er een kind naar huis mocht. Voor jullie, zei ze dan, gewoon zo maar.

Tegen mijn zus die met mij mijn man ophaalt uit het ziekenhuis, zeg ik dat de zorg in het ziekenhuis veel indruk op me heeft gemaakt. Mooi, zegt mijn zus. Maar wil je alsjeblieft niet over helden beginnen. Laat ze die mensen fatsoenlijk betalen, deugdelijke contracten en voorwaarden geven en niet neerbuigend behandelen.
Ik moet erom lachen. We zijn weer thuis.

 

---